Afscheid nemen van iemand doet pijn, maar het vooruitzicht elkaar weer te zien verlicht de pijn en maakt het gemis dragelijk. De dood is onherroepelijk, definitief, we nemen afscheid van iemand die er niet meer is, pijn wordt verdriet, soms ondragelijk. Vandaag namen we afscheid van oom Sietse, de jongste broer van mijn vader, 68 jaar, in de kerk van Pieterburen samen met heel veel familie, vrienden, bekenden en anderen. Een leven komt voorbij in herinneringen, gedachten, mooie momenten vooral, verdrietig door het verlies van een geliefd persoon. Ik kijk naar de foto die op de kist voorin de kerk staat, omringd door bloemen, een gezicht dat ik goed ken, ouder, maar zo staat hij in mijn geheugen, het was de laatste keer dat ik hem zag. Tijdens de dienst komen er ook beelden van vroeger voorbij, zijn gezicht wordt jonger, ik hoor zijn stem, hij is er nog. Moeilijk om dat los te laten. Drewes, zijn broer, houdt een zichtbaar emotionele toespraak, waarin hij zegt dat de band tussen hen pas op latere leeftijd inniger werd, een gemis goed gemaakt in de jaren daarna. Tijdens het waken bij hun vader, mijn opa, viel het verleden weg, het verschil in jaren verdween tussen broers, fijn om te horen. Marijke houdt een toespraak met mooie woorden voor haar geliefde man. Meer sprekers volgen, ik hoor het half. Samen naar het kerkhof achter de kerk, die tegenover hun huis ligt, zo dicht bij. Ik praat met mijn broers, zussen, mijn moeder van 90 is er, ooms, tantes, neven, nichten, ook bekenden van vroeger, we worden ouder, we zien het allemaal, herinneringen komen in de gesprekken over het leven van nu. Ik kijk om me heen in die prachtige kerk, zonlicht valt door de ramen, zou er een leven na de dood zijn, denk ik. Mijn oom Drewes vraagt even later wie er nog geloven in ons gezin, actief geloven bedoelt hij, naar de kerk gaan, misschien wordt het belangrijker als je ouder word, ik hoorde hem er vroeger niet zo over. Als je naar het wonder van het leven kijkt, voor mij niet te bevatten, dan zou een leven na de dood ook best mogelijk kunnen zijn, in welke vorm dan ook. Wat is een geloof anders dan een zingeving van het leven, ons leven, mijn leven of kan dat ook op een andere wijze, ik denk er nog over na, ik heb nog even tijd, Deo volente zou mijn vader zeggen.